12 İon kent devletinden biri olan Klazomenai, Urla-Çeşme yarımadasının kuzey kıyısında, İzmir Körfezi’nin ortasında yer alıyor. Prof. Dr. Yaşar Ersoy’un hafriyat başkanlığını yürüttüğü antik kentte çalışmalar, 1981 yılından beri sürdürülüyor. Hafriyatlar, Kültür ve Turizm Bakanlığı, İzmir Büyükşehir Belediyesi, Türk Tarih Kurumu ve Karsan Karadeniz Kimya Sanayi A.Ş.’nin dayanaklarıyla yürütülüyor. Bölgede restore edilip, ziyaretçilere sunulan zeytinyağı işliği ise dikkat çekiyor. Ege Bölgesi’nde, tarihi süreç içinde bugüne ulaşan ve seri üretimin varlığını gösteren en erken işliklerden biri olan Klazomenai zeytinyağı işliği, M.Ö. 6’ncı yüzyıla tarihleniyor.
‘2 BİN 400 YILLIK MÜHÜR’
Kazı Lideri Prof. Dr. Yaşar Ersoy, “Klazomenai, Urla’nın İskele Mahallesi’nde yer alıyor. 7 bin yıllık bir kent. Buradaki iskan M.Ö. 5 bin yılından başlayıp, klasik periyoda kadar sürüyor. Klazomenai, değerli bir ticaret ve seramik üretim merkezi. Kentte yürütülen hafriyatlarda elde edilen çok çeşitli buluntular sayesinde bu aktifliğin boyutlarını görüyoruz. Ayrıyeten deniz çok ülkelerde bulunan, Klazomenai’ye ilişkin eserler sayesinde de kentin bu istikametini çok uygun anlıyoruz” dedi.
Bu yılki hafriyatlarda çok kıymetli eser bulunduğunu vurgulayan Prof. Dr. Ersoy, “Kilden yapılmış, üzerinde Klazomenai sikkelerinden de bildiğimiz Apollon başının bulunduğu pişmiş toprak mühür bulduk. Bu mühür, birinci örnek. Çünkü kentle irtibatlı sikkelerden yaratılan mühürlerle mühürlenmiş, vazoları biliyoruz lakin mühür bulunmamıştı. Kente ilişkin birinci mührün bulunduğunu söyleyebiliriz. M.Ö. 4’üncü yüzyıla ilişkin, 2 bin 400 yıllık bir mühür” diye konuştu.
Kazılarda enteresan buluntuya da rastladıklarını söyleyen Prof. Dr. Ersoy, “İlginç bir örnek. Kolay bir çömlek bulduk. Lakin içinde ele geçirilen data çok değişik. Kurban edilmiş yavru bir domuzun kemikleriyle merasimde kullanılan demir bıçak var. Bir ritüel, merasim vazosu. Muhtemelen yeni bir konutun inşası sırasında tanrıça ‘Demeter’e adanmış bir domuz. M.Ö. 10’uncu yüzyıla ait” dedi.
Ayrıca devrin yapılarında kullanılan gerece de rastladıklarını vurgulayan Ersoy, “Kentteki bir yapıyı süsleyen mimari bir blok. Taş mermer değil kireç taşı. Urla’ya has. Çok rahat yontulabilen ve bölgede rahat bulunabilen Klazomenai ilişkin bir taş. Klazomenai’de yaşayanlar, M.Ö. 3 binden beri bu taşı, yapı materyali olarak kullanmışlar. Bugün bile bu çeşit taşların Urla’daki yapılarda kullanıldığını biliyoruz. M.Ö. 6’ncı yüzyıla ilişkin bir silmenin (duvar üzerinde profile yerleştirilen ve dönen parça) süslemesi. Üzerindeki çok ihtimamla yapılmış, yaprak motifleri görülmekte. Bu da kente ilişkin olan Arkaik devirdeki etkileyici yapıların süslerinden biri” diye konuştu.